Co pierwsze: pianino, keyboard czy syntezator?

Wybierając instrument, należy zapoznać się z podstawowymi typami instrumentów klawiszowych- pozwoli to uniknąć marnowania czasu na wczytywanie się w specyfikację maszyn, które niekoniecznie odpowiadają naszym potrzebom. Spośród instrumentów, w których technika gry polega na uderzaniu w klawisze, najbardziej popularne to: pianina i fortepiany, organy, keyboardy i syntezatory. Choć na pierwszy rzut oka trudno odróżnić np. keyboard od syntezatora, a obydwa te instrumenty są często określane mianem „organów elektronicznych”, to każda z tych nazw odpowiada innemu instrumentowi, o odmiennym zastosowaniu, dźwięku i wymagającego odmiennej techniki gry. Dla naszych potrzeb, podzielimy instrumenty klawiszowe na dwie grupy: akustyczne i elektroniczne. Do pierwszej grupy zaliczają się m.in. pianino i organy (a także klawesyn, celesta i wiele innych), do grupy drugiej m.in. syntezatory i keyboardy, oraz wersje elektroniczne instrumentów akustycznych.

Jak wybierać?

Warto zadać sobie pytanie, jaką muzykę zamierzamy grać, w jakim miejscu i w jakich okolicznościach. Żadnego z tych czynników nie powinno się ignorować, albowiem, choć np. większość współczesnych instrumentów elektronicznych umożliwia grę na barwie fortepianu, to granie muzyki fortepianowej nie jest na nich najprzyjemniejsze, a dobre wykonanie poważnego utworu np. na keyboardzie często jest niemożliwe. Z drugiej strony, wstawienie do mieszkania, w bloku, akustycznego pianina, może być ryzykowne- natężenie dźwięku w takim instrumencie jest na tyle duże, że sąsiedzi będą zmuszeni do wysłuchiwania naszych ćwiczeń i recitali, zwłaszcza wtedy, gdy będziemy chcieli zagrać utwór z dużą ekspresją.

Keyboard, pianino, czy syntezator?

Keyboardy to instrumenty elektroniczne, wyposażone w układ automatycznego akompaniamentu. Polega to na tym, że keyboard samoczynnie „robi tło do melodii”, wygrywając podkład perkusyjny oraz harmoniczny-, czyli partie instrumentów akompaniujących. Keyboardy wyposażone są także w zestaw brzmień, dzięki którym mogą imitować dźwięki instrumentów akustycznych (np. gitary czy trąbki), oraz barw syntetycznych, które znamy np. ze współczesnego popu czy muzyki Jean Michel Jarra. Dzięki tym cechom możliwe jest zagranie w pojedynkę utworu, który normalnie wymaga zaangażowania całego zespołu.

Gra na keyboardzie jest stosunkowo prosta i polega na wykonywaniu melodii prawą ręką, oraz wybieraniu funkcji harmonicznej lewą, (choć możliwy jest także tryb pianistyczny). Kupując keyboard, warto dopłacić za model wyposażony w klawiaturę dynamiczną, dzięki której można uzyskać siłę uderzenia i umożliwia kontrolowanie dynamiki i artykulacji (w uproszczeniu: głośności i sposobu wydobycia dźwięku m.in. legata, staccato) każdego dźwięku z osobna. Jednak nawet keyboard z klawiaturą dynamiczną jest jeszcze daleki od zastąpienia pianina, choć dobry instrument tego typu, dla nieosłuchanego laika może się wydawać pod tym względem równie doskonały. Dla każdego pianisty jest jednak oczywiste, że keyboard nie może zastąpić pianina, choć keyboardu z klawiaturą dynamiczną można użyć na początkowym etapie nauki.

Syntezatory wyposażone w klawiaturę, często są mylone z keyboardami, jednak w odróżnieniu od nich, nie muszą posiadać żadnego układu auto-akompaniamentu, choć niektóre mogą być wyposażone w różne „samogrające” układy, takie jak arpegiator, sekwencer, czy tryb „performance” działający podobnie jak auto-akompaniament. Podstawową cechą syntezatora jest natomiast możliwość kreowania unikalnych brzmień, co daje praktycznie nieograniczone możliwości aranżacji. Istnieje wiele typów tych instrumentów. Najpopularniejsze- cyfrowe, przeważnie potrafią imitować najróżniejsze instrumenty akustyczne, inne, analogowe, lub tzw. „virtual analog”, nie posiadają takiej możliwości albo mogą to robić na swój oryginalny, nierealistyczny sposób.

Syntezatory najlepiej nadają się dla osób chcących tworzyć nowoczesną muzykę od podstaw. Konstrukcja syntezatorów jest bardzo różnorodna i obok maszyn bardzo uniwersalnych, znajdziemy również syntezatory o specjalistycznych cechach. Wiele modeli jest dostępnych z 76, a nawet pełnymi 88 klawiszowymi klawiaturami pół-ważonymi, w pełni ważonymi i młoteczkowymi. Klawiatury doważane i młoteczkowe, zapewniają znacznie większy komfort gry oraz w mniejszym lub większym stopniu imitują odczucia, jakie towarzyszą grze na klawiaturze fortepianowej, co umożliwia szybszą, sprawniejszą grę oraz znacząco ułatwia przejście na prawdziwe pianino czy fortepian.

Należy podkreślić, że żaden z powyższych instrumentów, nie jest organami elektronicznymi.

Organy elektroniczne są instrumentem stworzonym specjalnie w celu naśladowania dźwięku i techniki gry na organach akustycznych, które wytwarzają swój specyficzny dźwięk poprzez przepływ powietrza i posiadają kilka manuałów (klawiatur) w tym manuał nożny. Jednak podobnie jak syntezatory, niektóre organy elektroniczne (np. organy Hammonda) są cenione za swoje własne, unikalne brzmienie, pomimo tego, że pierwotnie miały być jedynie tańszym substytutem organów akustycznych.

Klasyczne pianina i fortepiany, to instrumenty akustyczne. Ich klawiatury połączone są z mechanizmem młoteczków uderzających w struny. Przez stulecia mechanizm ten był wielokrotnie udoskonalany, w efekcie, sprawna klawiatura młoteczkowa zapewnia znaczny komfort gry, daje grającemu poczucie współpracy instrumentu oraz pomaga w wykonywaniu muzyki. Akustyczny fortepian, czy pianino, posiada też bogactwo ekspresji, które wynika z ogromnej dynamiki dźwięku, oraz możliwości wpływania na barwę i uzyskiwania interesujących efektów dźwiękowych, poprzez subtelne zmiany sposobu uderzenia w klawisze (mowa o artykulacji) czy korzystanie z dwóch lub trzech pedałów. Pianina akustyczne mają jednak również zasadnicze wady: oprócz wagi i rozmiarów, wymagają okresowego strojenia oraz strojenia po transporcie, a ich wolumen (głośność) może być uciążliwa dla naszych sąsiadów, jeżeli mieszkamy w bloku.

Rozwiązaniem mogą być ich cyfrowe odpowiedniki, wyposażone w klawiatury młoteczkowe. Te instrumenty zabierają niewiele miejsca, pozwalają na regulację głośności i nie trzeba ich stroić, a niektóre są tak doskonałe, że używane do treningu nawet przez wirtuozów- jednak jedynie wtedy, gdy nie mają oni dostępu do dobrego instrumentu akustycznego. Instrumenty akustyczne są w dalszym ciągu niedoścignione, przynajmniej, jeżeli chodzi o specyficzne efekty, które można na nich uzyskać. Niestety, nawet akustyczny fortepian, akustycznemu fortepianowi jest nierówny i posiadanie takiego instrumentu nie gwarantuje jeszcze, że będzie on wydawał głęboki i przyjemny dźwięk.

Podsumowanie

Keyboard to instrument, który doskonale sprawdza się w samodzielnym wykonywaniu muzyki rozrywkowej, począwszy od popu czy rocka, przez najróżniejsze gatunki muzyki klubowej i tanecznej, na jazzie skończywszy. Technika gry na keyboardzie jest stosunkowo prosta (jak na instrument klawiszowy). Keyboardy należą do instrumentów o najprzystępniejszych cenach, a te wyposażone w klawiaturę dynamiczną, nadają się także do stawiania pierwszych kroków w prawdziwej grze fortepianowej lub organowej.

Syntezator to instrument, którego głównym przeznaczeniem jest dostarczanie unikalnych brzmień. Jego zakup powinny rozważyć osoby chcące tworzyć oryginalną muzykę elektroniczną, bądź chcące wzbogacić brzmienie swojej kapeli. Obok instrumentów bardzo uniwersalnych i mogących także nieźle zastępować pianino, znajdziemy maszyny bardzo wyspecjalizowane i ukierunkowane tylko na syntetyczne brzmienie.

Fortepiany i pianina to najlepszy wybór dla osób bardzo poważnie podchodzących do wykonywania muzyki przeznaczonej na ten instrument, zwłaszcza muzyki klasycznej. Jednak także dzieci i osoby uczące się powinny pierwsze, muzyczne kroki stawiać przyzwyczajając się już do profesjonalnych instrumentów.

Są jednak bardzo głośne, dość drogie i wymagają strojenia. Alternatywą mogą być ich cyfrowe odpowiedniki, które dość dobrze oddają podstawowe cechy tych instrumentów, nie wymagają strojenia, są poręczne, umożliwiają regulację głośności, a wiele modeli ma przystępne ceny.

Komentarze