Kolumny głośnikowe – budowa i parametry

Najprostszy system nagłośnieniowy składa się z dwóch głównych elementów, kolumn głośnikowych oraz wzmacniaczy. W powyższym artykule dowiecie się nieco więcej o tym pierwszym jak i również o tym na co powinniśmy zwracać uwagę przy zakupie naszego nowego audio.

Budowa

Każda kolumna głośnikowa składa się z obudowy, głośników oraz zwrotnicy głośnikowej.

Obudowa jak wiadomo, potocznie nazywana jest domem dla głośników. Jest specjalnie zaprojektowana pod konkretny przetwornik, dlatego też jeśli kiedyś zapragniesz wymiany głośników na inne niż te pod które została zaprojektowana obudowa musisz liczyć się z utratą jakości dźwięku. Sam głośnik może również zostać uszkodzony podczas eksploatacji ze względu na niewłaściwe parametry obudowy.

Istotnym elementem jest również zwrotnica głośnikowa. Zadaniem zwrotnicy jest podział sygnału docierającego do kolumny na kilka węższych pasm, z których każde jest następnie odtwarzane przez odpowiedni głośnik. Ponieważ większość głośników nie może skutecznie odtwarzać całego pasma, używanie zwrotnicy jest konieczne. W niektórych zwrotnicach głośnikowych znajduje się również żarówka zastosowana jako element chroniący głośnik wysokotonowy przed spaleniem.

Rodzaje kolumn

Najczęściej spotykamy trzy rodzaje kolumn:

• kolumny pełno pasmowe

• satelity

• kolumny basowe.

To jaki typ kolumny potrzebujemy zależy ściśle od tego, do czego będziemy używać nasze nagłośnienie.

Kolumna basowa jak sama nazwa mówi, służy do odtwarzania najniższych częstotliwości, satelita z kolei do odtwarzania reszty pasma. Dlaczego istnieje taki podział? Przede wszystkim dlatego, aby nie „męczyć” satelit nadmiarem najniższych częstotliwości. Do podziału sygnału w tym przypadku służy zwrotnica aktywna (crossover).

Kolumna pełno pasmowa jak sama nazwa wskazuje odtwarza cały zakres pasma. To rozwiązanie bardzo często sprawdza się na małych imprezach, gdzie nie potrzebujemy dużej głośności oraz sporej ilości najniższych częstotliwości. Taka kolumna również może służyć jako satelita. Zwykle oparta na głośniku wysokotonowym, średniotonowym oraz niskotonowym (zazwyczaj o rozmiarze 15”), czyli konstrukcja trójdrożna.

Występują również konstrukcje dwudrożne, jednak są one zwykle droższe (ale nie zawsze), ponieważ zamiast głośnika wysokotonowego i średniotonowego mamy driver estradowy.

Czym zatem różni się driver od głośnika wysokotonowego? Może zagrać szerszym zakresem częstotliwości.

Najpopularniejsze głośniki wysokotonowe z odpowiednio dobraną zwrotnicą mogą skutecznie grać od częstotliwości rzędu 4000 Hz, natomiast driver może grać od dużo niższej częstotliwości, rzędu nawet 1000 Hz w przypadku driverów wysokiej klasy. Zatem mamy mniej elementów w zwrotnicy oraz lepsze brzmienie przy czym nie musimy stosować głośnika średniotonowego.

Jeżeli szukamy kolumn na małe kameralne imprezy, możemy pokusić się o wybór konstrukcji trójdrożnej. W rezultacie jest to też mniejszy wydatek gdyż całość jest zasilana jedną końcówką mocy i nie potrzebujemy crossovera do podziału pasma jak w przypadku satelity oraz kolumny niskotonowej ponieważ taka kolumna posiada zwykle odpowiednio zaprojektowaną wbudowaną pasywną zwrotnice.

Jeżeli jednak planujemy etapową rozbudowę sprzętu z myślą o nagłaśnianiu dużych imprez lub szukamy zestawu o małych gabarytach, powinniśmy się rozejrzeć za satelitami do których musimy dobrać dodatkowe kolumny niskotonowe (basy). Jest to jednak rozwiązanie droższe ale też częściowo lepsze, ponieważ całość zasilamy dwiema końcówkami mocy lub więcej (w zależności od ilości nagłośnienia) oraz podział częstotliwości między satelitą na basem dzielimy filtrem elektronicznym, inaczej crossoverem.

Czemu lepiej crossoverem a nie tradycyjną pasywną zwrotnicą? Filtry elektroniczne pozwalają na uzyskiwanie nachyleń zbocza na poziomie 24 dB/oct i więcej, natomiast w przypadku zwrotnic pasywnych uzyskujemy zwykle 6, 12, 18db/oct. Co to w praktyce oznacza? Trzeba pamiętać że filtry nie są „siekierą” i nie wycinają idealnie częstotliwości podziału w zwrotnicy. Im większe nachylenie tym owe częstotliwości są lepiej „wycinane” co daje nam lepszą jakość dźwięku oraz pozwala równocześnie na niewielkie korekcje poprawiające liniowość emitowanego zakresu częstotliwości.

Zwrotnica pasywna o dużej stromości powoduje wiele niepożądanych zjawisk oraz wzrost kosztów budowy kolumny (drogie wysokiej jakości cewki oraz kondensatory) jak i również jest to od strony technicznej ciężkie do osiągnięcia.

Parametry kolumny

Zbiór parametrów opisuje właściwości kolumny. Powinniśmy przede wszystkim zwracać na nie uwagę przy zakupie. Trzeba powiedzieć, że moc nie jest najistotniejszym parametrem. Dobry wyrób powinien mieć dokładnie opisane parametry wraz z uściślonymi normami pomiarowymi.

Poniżej zbiór typowych danych jakie powinnyśmy znaleźć w opisie wyrobu:

• Waga

• Moc Sinusoidalna/Nominalna/RMS/AES (AES = RMS) wyrażana w Watach [W]

• Sprawność, inaczej Efektywność, SPL ( podana z odpowiednią normą pomiarową np. 1W/1M) wyrażana decybelach [dB]

• Pasmo przenoszenia, wyrażane hercach [Hz], podawane dla konkretnych spadków częstotliwości (np. -3 dB, -10dB).

Tutaj zrobimy małą przerwę. Zazwyczaj w opisach kolumn kiepskiej jakości producent podaje pasmo przenoszenia rzędu 20-20000 Hz. Pomijając oczywiście zakres częstotliwości na które reaguje ludzie ucho, 20 Hz to bardzo niska częstotliwość. W sprzęcie estradowym, szczególnie półprofesjonalnym niemożliwa do uzyskania. Przeciętna kolumna basowa gra od 40 hz przy spadku -3db. Im wyższa klasa sprzętu, tym dana kolumna zagra z niższą częstotliwością.

• Impedancja, wyrażana w ohmach (zwykle 4 lub 8 ohm)

• Zastosowane głośniki (czyli jakie głośniki zostały zastosowane w kolumnie)

• Zastosowanie, ogólne przeznaczenie sprzętu

Podsumowanie

Wybór audio nie należy do najłatwiejszych i łatwo o pomyłki. Dodatkowo zakup dobrych kolumn utrudnia duża ilość występującego na rynku sprzętu niskiej jakości.

W ofercie naszego sklepu znajdziesz dużo ciekawych propozycji. Poniżej lista preferowanych marek, na jakie warto zwrócić uwagę. Zwracaj też uwagę na sprzęt polskiej produkcji, który tylko w powszechnej opinii jest gorszy, natomiast w bezpośrednim porównaniu wypada równie dobrze co większość zagranicznych konstrukcji.

• JBL

• Electro Voice

• FBT

• LD Systems

• Mackie

• QSC

• RCF

• TW Audio

Poniżej lista praktycznych porad, na co dodatkowo warto zwrócić szczególną uwagę, aby uchronić się przed zakupem kiepskiego nagłośnienia:

• Ilość głośników w kolumnie – podejrzane konstrukcje często mają kilka głośników wysoko tonowych – piezoelektrycznych, czasem na dodatek różnych. Dobrze skonstruowana kolumna powinna mieć jeden głośnik wysoko tonowy/driver

• Nadmierna moc (logicznie można stwierdzić, że mały głośnik o wielkości np. 8” nie może przyjąć bardzo wysokiej mocy rzędu 1000 W.

• 15″ głośnik nadaje się do konstrukcji trójdrożnej, lub do dwudrożnej w połączeniu z mocnym driverem (należy zwrócić uwagę na dane drivera). W przypadku konstrukcji dwudrożnej potrzebny jest mocny driver, przynajmniej z wylotem 2”. Koszty takiego drivera są wysokie, stąd cena kolumny również musi być wysoka. Takie paczki charakteryzują się konturowym brzmieniem, podbita góra oraz dolne pasmo, cofnięty środek.

• Nadmierne zachwalanie przez sprzedawcę – dobry produkt sam się broni, warto też poszukać dodatkowych opinii w Internecie.

• Nietypowy wygląd (jaskrawe kolory, dodatkowe oświetlenie i różne dodatki). Sprzęt powinien być praktyczny, nie rzucający się w oczy. Interesuje nas dźwięk oraz niezawodność, nie walory wizualne i oświetlenie. Trzeba jednak zaznaczyć że paczka do publicznych zastosowań musi wyglądać dość estetycznie.

• Brak maskownic lub jakiejkolwiek ochrony na głośniki. Sprzęt będzie noszony, zatem głośniki muszą posiadać dobrą ochronę.

• Miękkie gumowe zawieszenie w głośniku = niska skuteczność. Głośniki z miękkim zawieszeniem są przeznaczone do domu czy też car audio. W sprzęcie estradowym stosowane są tylko i wyłącznie głośniki posiadające twarde zawieszenie.

Komentarze