Zobacz Gramofony w sklepie Muzyczny.pl
Pierwsze słowa zostały nagrane w 1877 przez Thomasa Edisona za pomocą jego wynalazku nazywany fonografem, który rok później opatentował. Wynalazek ten zapisywał i odtwarzał dźwięk za pomocą metalowej igły na woskowych cylindrach. Ostatni fonograf wyprodukowano 1929 roku. 9 lat później Emil Berliner opatentował gramofon różniący się od fonografu zastosowaniem płaskich płyt wytwarzanych w początkowym okresie z cynku, twardej gumy i szkła a w późniejszym okresie z szelaku. Ideą tego wynalazku była możliwość masowego kopiowania płyt, co umożliwiło wieki rozkwit przemysłu fonograficznego.
Pierwszy gramofon
W roku 1948 nastąpił kolejny wielki przełom w branży fonograficznej. Firma Columbia Records (CBS) wyprodukowała pierwszą płytę winylową o prędkości odtwarzania 33⅓ obrotów na minutę. Winyl, z którego zaczęto wytwarzać płyty umożliwiał znacznie lepszą jakości odtwarzanie zapisanego dźwięku. Opracowana technologia umożliwiała zapisać znacznie dłuższe utwory trwające do kilkunastu minut. Łącznie zawartość takiej płyty, których średnica wynosiła 12 cali wynosiła ok. 30 minut muzyki na obydwu stronach. 1949 roku kolejny gigant fonograficzny RCA Victor zaprezentował 7 calowego singla. Płyta ta zawierała nagranie o długości ok. 3 minut z każdej strony i była odtwarzana z prędkością 45 obrotów na minutę. Pyty te miały duży otwór na środku dzięki czemu mogły być wykorzystywane w dużych zmieniaczach płyt tzw. szafach grających, które były modne w tamtych latach we wszelkiego rodzajach restauracjach czy klubach nocnych. Ponieważ pojawiły się na rynku dwie prędkości odtwarzania płyt 33⅓ i 45, to w roku 1951 roku w gramofonach zaczęto montować zmieniacz prędkości, tak by dopasować szybkość obrotów do rodzaju odtwarzanej płyty. Płyta winylowa o większym rozmiarze odtwarzana z prędkością 33⅓ obrotów na minutę została nazwana longplay. Natomiast mniejsza płyta z mniejszą ilością utworów, którą odtwarzano z prędkością 45 obrotów na minutę nazwano singlem lub singplay.
System stereo
W roku 1958 kolejny gigant fonograficzny Columbia wydała pierwszą płytę stereofoniczną. Dotychczas znane były tylko płyty monofoniczne, czyli takie gdzie wszystkie dźwięki nagrane były jednokanałowo. System stereo wprowadzał rozdzielenie dźwięku na dwa kanały.
Charakterystyka odtwarzanego dźwięku
Płyta winylowa posiada rowki, które posiada nierówności. I właśnie przez te nierówności igła jest wprowadzana w drgania. Kształt tych nierówności jest taki, że drgania igły odtwarzają sygnał akustyczny zapisany na płycie podczas jej nagrywania. Wbrew pozorom technologia ta jest mega precyzyjna i dokładna. Szerokość takiego rowka wynosi zaledwie 60 mikrometrów.
Korekcja RIAA
Gdybyśmy chcieli zapisać na płycie winylowej dźwięk z charakterystyką liniową, to na płycie zmieściłby nam się bardzo mało materiału ponieważ niskie częstotliwości zajmowałyby bardzo dużo miejsca. Dlatego też przed nagraniem płyty winylowej zmienia się charakterystykę częstotliwościową sygnału według tzw. korekcji RIAA. Korekcja ta polega na osłabieniu niskich i podbiciu wyższych częstotliwości przed procesem nacinania płyty winylowej. Dzięki takiemu zabiegowi rowki na płycie mogą być węższe i możemy na danym krążku zapisać więcej materiału dźwiękowego.
Przedwzmacniacz
Żeby odzyskać utracone częstotliwości niskie, które były ograniczone do zapisu poprzez zastosowanie korekcji RIAA należy użyć przedwzmacniacza. Dlatego, żeby słuchać płyt winylowych musimy posiadać we wzmacniaczu gniazdo, które nazywa się phono. Jeżeli nasz wzmacniacz nie jest wyposażony w takie gniazdo, to musimy dokupić dodatkowy przedwzmacniacz posiadające takie gniazdo.
Podsumowanie
Może zadziwiać precyzyjna technologia jaka kilkadziesiąt lat temu została wynaleziona i z której to do dziś korzystają miliony audiofili zakochanych w brzmieniu analogowym. W tym odcinku skoncentrowaliśmy się przede wszystkim na procesie rozwoju płyty winylowej, w kolejnej części skoncentrujemy się bardziej na kluczowych elementach gramofonu i jego rozwoju.
↑ Do góry
