Jak budować rytm na perkusję?

Gra na instrumencie jest formą komunikacji, perkusja nie jest tutaj wyjątkiem. Zamiast słów operujemy rytmem, który ― tak, jak język ― ma własną strukturę, tj. MIARA = litery, TAKT = wyraz, FRAZA = zdanie. Fraza, zawierająca przeważnie 4, 8, 12, 16 taktów, stanowi zdanie zakończone kropką. Dla perkusisty kropka oznacza np. zagranie przejścia i uderzenie w talerz. Ciąg fraz tworzy całość utworu muzycznego.

Litery

Doskonałą analogię do liter przedstawił w swojej szkole „The Language of Drumming” perkusista Benny Greb. Jego koncepcja zebrała bardzo dobre recenzje w świecie perkusji. Przedstawia ujęcie gry na zestawie perkusyjnym, jako swego rodzaju język, w którym przemawiamy do słuchaczy. Stworzony przez Bennego Greba system nauki języka muzycznego jest, jak sam uważa, uniwersalny i ponadczasowy, a to dlatego, że sprawdza się w niemal każdym stylu muzycznym.

Ideą tej szkoły jest nauka alfabetu muzycznego, gdzie każda litera ma swój odpowiednik w części miary.

Oto przykład:

Powyższe przykłady przestawiają litery A-P, gdzie każda kolejna przesuwa uderzenie o jedną wartość, w tym przypadku o szesnastkę. Kolejnym z wariantów jest zagranie tego schematu stopą. Dodając ósemkowe ostinato na hi-hacie i werbel na „dwa i cztery”, uzyskamy takie ćwiczenia:

Jak widzimy w powyższym przykładzie, ćwiczenia polegają na wielokrotnym powtarzaniu każdej litery. Opanowanie ich pomaga zrozumieć strukturę szesnastkową i otwiera drzwi do dalszego budowania całych fraz, czyli wyrazów.

Wyrazy

Przedstawię teraz kilka metod na tworzenie za pomocą całych wyrazów. Należy dobierać po jednej mierze z każdej litery, czyli np. pierwszą miarę z litery A, drugą miarę z litery C, trzecią miarę z litery A i czwartą z litery D. Każda kolejna miara ma swój odpowiednik w literze (czyli na jeden takt 4/4 przypadają 4 litery).

Oto przykłady:

Z tych kombinacji możemy tworzyć przeróżne rytmy. Jest to doskonała zabawa, a jednocześnie świetne ćwiczenie na rozwinięcie wyobraźni muzycznej. Powyższe litery można zastosować również do ćwiczenia np. prawej ręki na HH lub ride czy lewej ręki do ćwiczenia ghost notes.

Stwórz własny przykład i sprawdź jak przekłada się to w Twoim codziennym graniu!

Zdania

Tworzenie zdań jest łączeniem wyrazów w logiczną całość, tj. formę. W przykładzie poniżej prezentuję ośmiotaktową frazę zbudowaną z połączonych jednotaktowych wyrazów A-D-C-P, gdzie ostatni takt jest zakończeniem, podsumowaniem frazy z wyraźnym fillem w trzeciej i czwartej miarze.

Długość zdań i wypełnień możemy dowolnie modyfikować. Jedno zdanie muzyczne może trwać nawet cztery takty. Schemat powtórzony cztery razy daje nam szesnastotaktową frazę.

Błędem często popełnianym przez bębniarzy jest granie wypełnień niedopasowanych do głównej myśli zawartej w danej frazie. Mówiąc o strukturze, błędem jest np. granie prostego rytmu w wolnym tempie opartym na stopie na „raz i trzy”, werblu na „dwa-cztery” oraz delikatnym ósemkowym hi-hat’cie, aby na zakończenie zagrać bardzo gęsty fill czy szesnastkowe przejście w stylu Mike’a Portnoya.

Mówiąc o dynamice, błędem jest zagranie rytmu cicho i przejścia dwa razy głośniej, bez żadnego uzasadnienia ― to tak, jakby opowiadać dziecku bajkę na dobranoc i ostatnie zdanie wykrzyczeć.

Intonacja głosu = dynamika

Rozmawiając z drugą osobą, człowiek używa INTONACJI GŁOSOWEJ, która odgrywa ogromną rolę w komunikacji werbalnej. Dzięki intonacji wyrażamy emocje, a przez modulowanie wysokością i mocą natężenia naddajemy znaczenia wypowiadanym słowom. W graniu na bębnach rolę ekspresji pełni dynamika, dzięki której możemy nadać utworowi określony charakter. Mówi się, że dobry rytm ma w sobie tzw. groove, kiedy czujemy, że niesie, buja. W dużej mierze zależy to od odpowiedniej aranżacji różnic dynamicznych i brzmieniowych.

Przykład:

Na samym werblu możemy uzyskać kilka rodzajów brzmień, w zależności od artykulacji (sposobu wydobycia dźwięku):

1. Cross Stick (uderzenie w obręcz pałką przylegającą jednym końcem do membrany w 1/3 odległości) i oczywiście normalne uderzenie.

2. Ghost Notes (tzw, duszki, uderzenia nieakcentowane, przejściowe, grane lekko, zazwyczaj pomiędzy akcentami).

3. Rim Shot (uderzenie akcentowane, uzyskiwane przez uderzenie w membranę i obręcz werbla w tym samym momencie).

4. Pressing – technika wykonania nieokreślonej liczby uderzeń z jednej ręki z nadanie jednego ruchu (inaczej press roll lub buzz roll).

Normal Stroke.

To, w jaki sposób zastosujemy dynamicznie zróżnicowane techniki gry, będzie rzutować na nośność naszego rytmu!

Podsumowując

Ciągłe doskonalenie języka muzycznego jest bardzo ważne dla współczesnego perkusisty, ponieważ procentuje wypracowaniem własnego stylu, w tym brzmienia i groove’u. System przedstawiony w tym artykule sprawdza się doskonale przy ćwiczeniu dokładności w graniu rytmów, jak i sprawności i niezależności rąk i nóg, a przede wszystkim ― rozwija wyobraźnię i pozwala świadomie tworzyć nowe kombinacje w każdym stylu muzycznym.