Instrumenty – dzieje instrumentów, rodzaje i podział

Wszystko ma swój początek i tak samo jest z instrumentami muzycznymi, które przez lata ewoluowały. Trzeba mieć świadomość, że pierwszym naturalnym instrumentem był ludzki głos. Zarówno kiedyś, jak i dziś, służy on nam przede wszystkim do porozumiewania się, ale w świecie muzycznym jest on traktowany jako instrument. Głos uzyskujemy dzięki wibracjom strun głosowych, które w połączeniu z innymi częściami naszego ciała, takimi jak język czy usta, mają możliwość wytwarzania szerokiego spektrum różnorodnych dźwięków. Z czasem człowiek zaczął konstruować różnego rodzaju instrumenty, które na początku nie miały przeznaczania typowo muzycznego w dzisiejszym tego słowa znaczeniu. Były to bardziej urządzenia niż instrumenty i miały swoje ściśle określone przeznaczenie. Dla przykładu możemy tu wymienić różnego rodzaju kołatki, które przed wiekami służyły do odstraszania dzikich zwierząt. Inne natomiast, jak na przykład rogi sygnalizacyjne, służyły do porozumiewania się pomiędzy grupami ludzi na dużej przestrzeni. Z czasem zaczęto konstruować różnego rodzaju bębny, których używano m.in. podczas obrzędów religijnych czy jako sygnalizatorów zagrzewających do walki. Instrumenty te, pomimo swojej często bardzo prymitywnej budowy, z czasem okazały się doskonałymi podręcznymi instrumentami.
W ten sposób zrodził się  pierwszy podstawowy podział instrumentów na te, w które należy dmuchnąć by wydobyć z nich dźwięk, a dzisiaj zaliczamy je do grupy instrumentów dętych, oraz te, w które trzeba było uderzyć lub nimi potrząsnąć, a dzisiaj zaliczamy je do grupy instrumentów perkusyjnych. Na przestrzeni kolejnych wieków modernizowano i ulepszano poszczególne wynalazki, dzięki czemu do dwóch pierwszych grup dołączyła kolejna grupa instrumentów szarpanych.

Dzisiaj możemy wyszczególnić trzy podstawowe grupy instrumentów. Są to: instrumenty dęte, instrumenty perkusyjne i instrumenty szarpane. Każdą z tych grup możemy podzielić na określone podgrupy. I tak np.: instrumenty dęte dzielimy na drewniane i blaszane. Ten podział wynika nie tyle z materiału, z jakiego zostały wykonane poszczególne instrumenty, ale przede wszystkim z rodzaju zastosowanego stroika oraz ustnika. W przeważającej większości instrumenty dęte blaszane takie jak np.: tuba, trąbka czy puzon są wykonane w całości z metalu, może to być zwykły metal lub metal szlachetny, jak złoto czy srebro, ale np.: saksofon, który również wykonany jest z metalu, ze względu na rodzaj ustnika i stroika zaliczany jest do instrumentów dętych drewnianych. Wśród instrumentów perkusyjnych również możemy dokonać podziału na te o określonej wysokości dźwięku jak np.: wibrafon czy marimba i na te o nieokreślonej wysokości dźwięku jak np.: tamburyn czy kastaniety (zobacz więcej na https://muzyczny.pl/50g_Instrumenty-perkusyjne.html). Grupę instrumentów szarpanych także możemy podzielić na podgrupy, np.: te w których najczęściej bezpośrednio szarpiemy palcami struny, jak gitara, oraz te gdzie używamy np. smyczka jak skrzypce czy wiolonczela (zobacz instrumenty smyczkowe).

Tych podziałów wewnętrznych w poszczególnych grupach instrumentów możemy dokonywać w różny sposób. Możemy m.in. dzielić instrumenty ze względu na ich budowę, sposób wydobycia dźwięku, materiał z jakiego został wykonany, wielkość, głośność etc. Są instrumenty, które możemy zaliczyć do kilku grup jednocześnie jak np.: fortepian. Możemy umieścić go zarówno w grupie instrumentów strunowych, młoteczkowych jak i klawiszowych. Pomimo, że należy do grupy największych i jednych z najgłośniejszych instrumentów zaliczany jest do rodziny cytr, które są przecież małymi przenośnymi instrumentami.

Możemy również wyodrębnić grupę instrumentów klawiszowych, w których znajdą się zarówno instrumenty strunowe, takie jak wspomniany już fortepian czy pianino, ale również akordeon czy organy, które ze względu na sposób wydobywania dźwięku zaliczane są do grupy instrumentów dętych.

Wszystkie dokonywane podziały wynikają przede wszystkim z określonych wspólnych cech danych instrumentów. W drugiej połowie XX wieku doszła kolejna grupa, instrumentów elektrycznych. Zaczęto produkować gitary, organy a nawet perkusje elektryczne. Pod koniec ubiegłego wieku grupa ta w dużej mierze przekształciła się w instrumenty cyfrowe, zwłaszcza klawiszowe, takie jak syntezatory czy keyboardy. Zaczęto również łączyć tradycyjną technologię z najnowszymi rozwiązaniami technicznymi i powstały różnego rodzaju instrumenty hybrydowe.