Ligatury klarnetowe

Ligaturka, zwana również „maszynką” jest to element niezbędny przy grze na klarnecie. Służy do przymocowania stroika do ustnika i przytrzymywania go w nieruchomej pozycji. Podczas gry na instrumencie pojedynczostroikowym delikatnie przyciskamy w odpowiednim miejscu stroik dolną szczęką. Maszynka przytrzymuje go w podobny sposób, z tym, że w dolnej części ustnika. Różnica materiału z jakiego jest wykonana ligatura powoduje, że dźwięk klarnetu może różnić się czystością i pełnią brzmienia. Muzycy zwracają uwagę również na ilość materiału, jaki został wykorzystany do wykonania maszynki, ponieważ od tego zależy swoboda drgania stroików. Dlatego właśnie producenci sięgają po różne materiały do wykonywania ligatur takie jak metal, skóra, plastik tudzież pleciony sznurek. Często to właśnie od maszynki zależy precyzja artykulacji a także „czas odpowiedzi” stroika.

Firmy produkujące ligaturki raczej nie rozdzielają produktów na te nadające się dla początkujących i dla profesjonalistów. Zdarza się często, że początkujący klarnecista jest w stanie grać parę lat na tej samej maszynce. Dopiero kiedy nabiera doświadczenia i szuka „własnego” tonu, zgodnego z wyobraźnią i muzyczną estetyką może zacząć poszukiwania odpowiedniej maszynki. Należy jednak pamiętać, że wszystkie elementy czyli stroik, ustnik oraz ligaturka powinny se sobą współgrać.

Firmy wiodące prym w produkcji ligaturek to Vandoren, Rovner oraz BG. Wszyscy trzej producenci proponują maszynki wykonane bardzo starannie, z różnych materiałów, testowane i sygnowane przez świetnych muzyków.

Vandoren

M/O – jeden z najnowszych maszynek firmy Vandoren. Łączy lekką konstrukcję legendarnej ligaturki Masters z łątwością wydobycia dźwięku maszynki Optimum. Maszynka jest bardzo łatwa w założenia a także dzięki mechanizmowi dwutorowej śrubki, można optymalnie docisnąć nią stroik otrzymując odpowiednie drganie stroika. Umożliwia to granie precyzyjną artykulacją i lekkim dźwiękiem.

OPTIMUM – najpopularniejsza chyba ligaturka Vandorena, dostępna w bardzo przystępnej cenie. Maszynka oferuje lekkość wydobycia dźwięku pełnego i ekspresyjnego. Jest wykonana z metalu i posiada trzy wymienne wkłady optymalnego dociśnięcia. Pierwsza z nich (gładka), oferuje bogate brzmienie, i pewną artykulację. Ciśnienie wytwarzane między nią a trzciną nadaje lekkości brzmienia i wydobywania tonu. Druga wkładka ( z dwiema podłużnymi wypustkami), umożliwia wydobycie dźwięku bardziej skupionego o zwartej dźwięczności. Trzecia wkładka ( cztery okrągłe żłobienia) powoduje swobodne drganie stroika. Dźwięk staje się bardziej donośny, elastyczny i ułatwiający wypowiedź.

LEATHER – to maszynka wykonana ręcznie ze skóry. Również posiada trzy wymienne wkłady dociskowe. Oferuje bogate, pełne brzmienie oraz jest bardzo wygodna w użyciu.

KLASSIK – jest to ligaturka wykonana z plecionego sznurka. Charakteryzuje się doskonałym dopasowaniem do ustnika i bardzo wygodnym wiązanie. Ostatnimi czasy bardzo popularne wiązanie, ponieważ materiał, z jakiego jest wykonana nie absorbuje stroika, pozwala na jego swobodne drganie oferując bogate, precyzyjne, wypośrodkowanie brzmienie. Kapturek do tej ligaturki wykonany jest ze skóry.

Rovner

Ligatury firmy Rovner są obecnie uważane za jedne, z najbardziej profesjonalnych. Są bardzo dobrze dostępne w Polsce za stosunkowo niską cenę. Istnieje kilka modeli ligatur, cztery klasyczne (podstawowe) oraz 5 ligatur z serii Next Generation.

Oto najpopularniejsze z nich. Seria Klassik:

MK III – ligatura oferująca ciepłe i pełna brzmienie, doskonale zbalansowane zarówno w dolnym jak i w górnym rejestrze. Pełny dźwięk uzyskiwany przy pomocy tej maszynki wykorzystywany może być do jazzu jak i muzyki symfonicznej. MKIII została wyprodukowana z uwagi na apel dyrektorów orkiestr symfonicznych, którzy poszukiwali bardziej donośnego tomu ze strony sekcji dętej drewnianej.

VERSA – to najbardziej znany wyrób marki Rovner, polecana przez samego Eddiego Danielsa. Maszynka ta oferuje przede wszystkim duże, pełne brzmienie oraz doskonałą kontrolę nad intonacją w każdym rejestrze. Specjalnie dopasowane wkładki umożliwiają aplikowanie stroików i nieregularnych kształtach. Ich kombinacja daje możliwość wyboru spośród około 5 różniących się tonów. Muzycy wykonujący muzykę poważną czy jazz, doceniają możliwość „personalizacji” brzmienia klarnetu. Doskonały wybór dla muzyków poszukujących odpowiedniej jakości dźwięku.

Z serii Next Generation najbardziej znane i popularne ligaturki to modele Legacy, Versa-X oraz Van Gogh.

LEGACY – to ligaturka pomagająca utrzymać stabilny ton i intonację w przypadku gry dużą dynamiką. Ułatwia emisję oraz prowadzenie stabilnego dźwięku.

VERSA-X – oferuje ton ciemny i skoncentrowany. Pozwala klarneciście prowadzić ładny dźwięk w każdej dynamice. Zmienne wkładki umożliwiają optymalne dopasowanie brzmienia do akustyki i warunków w jakich muzyk musi się odnaleźć.

VAN GOGH – jest to najnowsza propozycja firmy Rovner. Oferuje duży, pełny dźwięk łatwy w kontrolowaniu. Skonstruowana jest w taki sposób, aby materiał otaczał całą stopę stroika, w związku z czym, cały stroik drga w ten sam sposób. Ligaturka polecana jest przede wszystkim profesjonalnym muzykom, którym zależy na szybkiej odpowiedz stroika czułego dzięki tej maszynce na nawet najmniejsze różnice artykulacyjne.

BG France

Kolejna firma produkujące bardzo popularne i łatwo dostępne ligaturki, to francuska firma BG. Marka z wieloletnim doświadczeniem prezentuje bardzo wysoką jakość wykonania akcesoriów w bardzo przystępnej cenie. Ich wyroby są również wykonane z różnych materiałów, jednak najbardziej znane są maszynki zrobione ze skóry.

STANDARD – ligaturka skórzana, bardzo wygodna do zakładania i dokręcania. Łatwość wydobycia dźwięku i jego lekki dźwięk powoduje, że jest ona bardzo dobra dla początkujących muzyków. Producent szczególnie zaleca tę maszynkę do muzyki kameralnej i ensemblowej.

REVELATION – maszynka ułatwiająca kontakt z instrumentem. Oferuje łatwe wydobycie dźwięku oraz dobre staccato.

SUPER REVELATION – maszynka polecana szczególnie do gry solowej. Doskonały rezonans powoduje wkładka wykonana z 24-karatowego złota z którą świetnie współpracuje stroik. Czysty, okrągły dźwięk.

TRADITIONAL SILVER PLATED – maszynka wykonana z metalu doskonale nadająca się dla muzyków orkiestrowych. Dźwięk jest duży i nośny nie tracąc przy tym walorów barwowych.

TRADITIONAL GOLD PLATED – bogaty dźwięk i doskonała emisja. Ligaturka polecana muzykom orkiestrowym i solistom.

Podsumowanie

Na rynku instrumentów i akcesoriów, ligaturek jest bardzo dużo. Są to (oprócz wymienionych) takie marki, jak: Bonade, Rico, Gardinelli, Bois, Silverstein Works, Bay i inne. Praktycznie każda firma produkująca akcesoria może pochwalić się serią ligaturek. Jednak podobnie jak w przypadku ustników, osoba chcąca uczyć się gry na klarnecie powinna zacząć od podstawowej maszynki np. Vandorena lub BG. Nie warto skupiać się na wyborze akcesoriów w momencie, kiedy uczeń nie jest w stanie odpowiednio dmuchać w instrument. Dopiero kiedy posiądzie umiejętność poprawnego oddychania i utrzymywania stabilnego dźwięku, może zacząć przeszukiwać świat akcesoriów klarnetowych. Należy pamiętać, aby tak samo jak w przypadku ustników, nie ufać maszynkom dołączanym do nowo zakupionego instrumentu. Najczęściej wraz z zakupem klarnetu, dokupujemy ustnik wraz z ligaturką, ponieważ dołączane do kompletu ustniki służą raczej jako „zatyczka” do kompletu. Są to ustniki nie posiadające żadnych walorów dźwiękowych ani komfortowej gry.