Fletnia pana jest instrumentem muzycznym zaliczanym do grupy aerofonów wargowych oraz instrumentów dętych drewnianych. Tworzy go rząd drewnianych piszczałek różnej długości. Fletnia pana należy do bardzo starych instrumentów, a pierwsze znaleziska dotyczące tego instrumentu datowane są na rok 2500 p.n.e. Według mitologii greckiej na fletni grywali: opiekun pasterzy i trzód – bóg Pan, oraz satyrowie. Największą popularność i zastosowanie instrument ten znajduje w muzyce etnicznej, szczególnie peruwiańskiej. Do najbardziej znanych szerokiej społeczności melodii kojarzonych z fletnią pana należy „El Condor Pasa”.
Budowa fletni pana
Pomimo, że instrument sam w sobie jest dość prostej konstrukcji, to już wykonanie go wymaga poświęcenia sporej ilości czasu. Pierwszym etapem jest oczywiście odpowiednie przygotowanie drewna, pocięcie go na poszczególne elementy i obtoczenie by utworzyły kształt podłużnego cienkiego wałka, który następnie drąży się aby powstała rurka – piszczałka. Fletnie pana wykonywane są miedzy innymi z bambusa, ale w naszej strefie klimatycznej do budowy najczęściej używa się drewna jaworowego. Instrumenty wyższej klasy wykonywane są między innymi z drewna czereśni, śliwy czy gruszy. Przygotowane piszczałki dobiera się do siebie brzmieniowo, pasuje się ze sobą i klei w układzie łukowatym, a na końcu wzmacnia specjalną opaską. W ostatnim etapie produkcji fletnia jest dostrajana, szlifowana i lakierowana.
Technika gry na fletni pana
Fletnię przykładamy do ust, tak aby rurki znajdowały się pionowo, długie po prawej, a krótkie po lewej stronie. Prawa dłoń trzyma dłuższe rurki za ich dolną część, lewa dłoń utrzymuje fletnię na poziomie rurek krótkich. Żeby wydobyć dźwięk, należy górną wargą skierować strumień powietrza w głąb rurki. Wydobycie czystego dźwięku jest uzależnione od siły dmuchnięcia i odpowiedniego układu ust. Trochę inaczej wydobywa się tony niskie, a inaczej tony wysokie, tak więc naukę gry powinniśmy rozpocząć od wypracowania zadęcia na każdej z poszczególnych piszczałek. Dopiero jak wyćwiczymy odpowiednią technikę gry na pojedynczych dźwiękach granych po kolei, możemy przystąpić do grania dźwięków nie leżących w bezpośrednim sąsiedztwie. Przy większych interwałach sztuką będzie wcelowanie w odpowiednią rurkę. Następnym etapem nauki powinna być umiejętność wydobywania półtonów. Na fletni możemy każdy dźwięk obniżyć o pół tonu poprzez odchylenie w trakcie gry dolnej części instrumentu o około 30 stopni od siebie. Gdy te podstawowe ćwiczenia będziemy mieli opanowane, możemy zacząć próby z prostymi melodyjkami. Najlepiej by były to znane nam melodie, bo wtedy najłatwiej będziemy mogli wychwycić ewentualne błędy w graniu. Ważnym elementem gry na fletni pana jest odpowiednie modulowanie brzmienia. Najbardziej przydatny jest tu efekt wibrato, czyli drżenie i kołysanie dźwięku, który możemy osiągnąć przez poruszanie górną wargą tak, aby nieznacznie zakryć otwór rurki. Efekt ten uzyskamy lekko poruszając fletnią w czasie gry.
Wybór fletni pana
Na rynku dostępnych jest wiele różnych modeli fletni pana. Można kupić modele jednorzędowe, dwurzędowe a nawet trzyrzędowe. Te tradycyjne są oczywiście drewniane, ale można spotkać instrumenty wykonywane z innych materiałów, między innymi ze szkła, metalu, tworzyw sztucznych. Cena instrumentu uzależniona jest przede wszystkim od rodzaju i jakości użytego materiału oraz kunsztu samego wykonania. Koszt tych najtańszych to kilkadziesiąt złotych, natomiast profesjonalne, w zależności od klasy, mogą kosztować nawet kilka tysięcy.
Fletnia pana ma charakterystyczne szlachetne brzmienie, które doskonale potrafi wkomponować się zarówno w sentymentalne spokojnie melodie jak i te z dużym temperamentem. Może być doskonałym uzupełnieniem większego zespołu, ale zdecydowanie najlepiej odnajduje się w mniejszych składach jako instrument solowy.
↑ Do góry
