Zobacz Instrumenty klawiszowe w sklepie Muzyczny.pl
Zobacz Pianina akustyczne w sklepie Muzyczny.pl
Nagrywanie przy użyciu mikrofonu jest zawsze trudnym zagadnieniem, gdy celem jest uzyskanie dźwięku profesjonalnej jakości. (Dużo łatwiej pod tym względem mają użytkownicy programów VST i syntezatorów sprzętowych, eliminują one problem doboru i ustawienia mikrofonów) Fortepiany i pianina należą przy tym do instrumentów trudnych do nagrania, szczególnie gdy w grę wchodzi zarejestrowanie dźwięku fortepianu grającego w zespole z innymi instrumentami. W takim przypadku, najlepiej skorzystać z pomocy profesjonalisty dysponującego odpowiednim sprzętem i wiedzą. Jeżeli jednak celem jest nagranie solo, na potrzeby samokontroli albo demonstracji, sprawa nagrania, choć bardziej skomplikowana niż w przypadku innych instrumentów, jest najzupełniej do opanowania.
Nagrywanie przy użyciu małego rejestratora
Jeżeli chcemy nagrywać szybko, we w miarę dobrej jakości aby skontrolować własne wykonanie w poszukiwaniu ewentualnych błędów czy niekonsekwencji interpretacyjnej, wystarczającym rozwiązaniem będzie niewielki rejestrator z parą wbudowanych mikrofonów, niekiedy z możliwością regulowania ich położenia. (np. rejestratory Zoom) Te niepozorne urządzenia, choć mieszczą się w dłoni, zapewniają całkiem dobrą jakość dźwięku- oczywiście daleko jej do nagrania zrealizowanego przy użyciu dobrej jakości zestawu mikrofonów i rejestratora, niemniej takie nagranie pozwala ocenić jakość wykonania i dalece przewyższa jakością to co jest w stanie zarejestrować układ audio kamery.
Nagrywanie przy użyciu zestawu mikrofonów
Minimum koniecznym do dobrego nagrania fortepianu jest para identycznych mikrofonów pojemnościowych podłączonych do dobrego rejestratora lub interfejsu audio. W zależności od ustawienia mikrofonów możliwe jest uzyskanie innego brzmienia.
Wybór mikrofonów do nagrywania fortepianu lub pianina
W odróżnieniu od mikrofonów dynamicznych, mikrofony pojemnościowe używają bardzo czułej na ciśnienie akustyczne membrany, zamiast ciężkiej i bezwładnej cewki, dzięki czemu rejestrują dźwięk znacznie wierniej. Wśród mikrofonów pojemnościowych, można jeszcze rozróżnić mikrofony ze względu na wielkość membrany, oraz ze względu na charakterystykę kierunkową. Tę drugą omówimy w punkcie dot. rozmieszczenia mikrofonów.
Mikrofony wielkomembranowe zapewniają pełniejszy, mocniejszy dźwięk basów, jednak słabiej radzą sobie z nagrywaniem transjentów, czyli bardzo szybkich zdarzeń dźwiękowych czyli np. ataku, artykulacja staccato, czy dźwięki mechaniki.
Ustawienie mikrofonów
W zależności od ustawienia mikrofonów, można uzyskać różną barwę instrumentu, uwydatnić lub zmniejszyć pogłos pomieszczenia, uwydatnić lub wyciszyć dźwięk pracy młoteczków.
Omikrofonowanie fortepianu
Mikrofony ustawione około 30cm nad środowymi strunami przy uniesionej pokrywie – zapewniają naturalne, zbalansowane brzmienie i redukują udział pogłosu pomieszczenia. Takie ustawienie sprzyja nagraniom stereo. Odległość od młoteczków wpływa na ich słyszalność. Odległość 25cm od młoteczków jest dobrym punktem wyjścia do eksperymentów.
Mikrofony ustawione nad strunami wiolinowymi i basowymi – zapewniają jaśniejsze brzmienie. Nie zaleca się odsłuchiwania wykonanego w ten sposób nagrania w mono.
Mikrofony skierowane na otwory rezonansowe – sprawiają że brzmienie jest lepiej wyizolowane ale także słabe i matowe.
Mikrofony 15cm od środkowych strun, pod nisko umieszczoną pokrywą – takie ustawienie izoluje od dźwięków i pogłosów dochodzących z pomieszczenia. Brzmienie jest ciemne i grzmiące, o słabym ataku.
Mikrofony umieszczone tuż pod środkową częścią uniesionej pokrywy – zapewniają pełne, basowe brzmienie.
Mikrofony umieszczone pod fortepianem – brzmienie matowe, basowe, pełne.
Omikrofonowanie pianina
Mikrofony nad otwartym pianinem, na wysokości strun wiolinowych i basowych – słyszalny atak młoteczków, naturalne, pełne brzmienie.
Mikrofony wewnątrz pianina, po stronie strun wiolinowych i basowych – słyszalny atak młoteczków, naturalne brzmienie
Mikrofon od strony płyty rezonansowej, w odległości około 30cm – naturalne brzmienie
Mikrofon skierowany na młotki od przodu, przy zdjętej ścianie przedniej – jasne o słyszalnym dźwięku młoteczków.
Rejestrator
Dźwięk rejestrowany przez mikrofony można zapisać za pomocą samodzielnego rejestratora analogowego lub cyfrowego, albo przy użyciu interfejsu audio podłączonego do komputera (względnie zainstalowanej w komputerze typu PC karty PCI do nagrań muzycznych, znacznie przewyższającej normalną kartę dźwiękową). Użycie mikrofonów pojemnościowych, wymaga dodatkowo zastosowania przedwzmacniacza, lub interfejsu audio/karty PCI z wbudowanym zasilaniem phantom dla mikrofonów. Należy przy tym zaznaczyć że zewnętrzne interfejsy audio podłączane przez port USB mają ograniczoną częstotliwość próbkowania. Tego problemu nie mają interfejsy podłączane przez złącze FireWire, (niestety bardzo niewiele laptopów posiada tego typu gniazdo) oraz karty muzyczne PCI.
Podsumowanie
Przygotowanie dobrej jakości nagrania fortepianu wymaga użycia mikrofonu pojemnościowego (najlepiej pary dla nagrań stereo), podłączonych do rejestratora lub interfejsu audio z zasilaniem phantom (lub przy użyciu przedwzmacniacza). Zależnie od pozycji mikrofonu możliwa jest zmiana barwy oraz wydatnienie lub wyciszenia pracy mechaniki fortepianu. Interfejsy audio podłączane za pomocą USB nagrywają dźwięk w niższej jakości niż interfejsy FireWire i karty PCI. Należy jednak dodać, że nagrania skompresowane do formatów stratnych (np. wmv) oraz nagrania CD wykorzystują niższą częstotliwość próbkowania, tę samą jaką zapewniają interfejsy USB. Jeżeli więc nagranie ma być zarejestrowane na CD bez poddania go profesjonalnemu masteringowi, wystarczający jest interfejs USB.
