Techniki gry na skrzypcach – Legato, Staccato, Spiccato, Détaché, Martelé

Istnieje mnóstwo rodzajów technik gry na skrzypcach. Najczęściej gra się smyczkiem, ale nie wystarczy umieć tylko przeciągnąć prawidłowo smyczkiem po strunie, by ten instrument nam dobrze zabrzmiał. Lecz zanim przejdziemy do poszczególnych technik, to wpierw powinniśmy zadbać o prawidłową pozycję naszego ciała. 

Pozycja gry na skrzypcach i trzymanie smyczka

Przede wszystkim należy przyjąć taką pozycję ciała, dzięki której nie tylko nam będzie wygodnie, ale będziemy w stanie wykonywać nawet najbardziej skomplikowane techniki. Każdy musi samodzielnie dopasować tą optymalną pozycję z odpowiednim ustawieniem podbródka i żeberka. Standardowo skrzypce trzyma się między brodą a barkiem. Do skrzypiec najczęściej przymocowany jest podbródek umieszczony na krawędzi z lewej strony strunociągu. Na podbródku spoczywa lewa strona brody skrzypka. Lewa ręka w naturalnym położeniu obejmuje szyjkę skrzypiec pomiędzy kciukiem a palcem wskazującym, z pozostawieniem prześwitu pod spodem szyjki. Kręgosłup skrzypka powinien być wyprostowany, ramiona ułożone naturalnie, nogi w lekkim rozkroku. Palce lewej ręki dociskają struny w odpowiednich miejscach i tu należy się wykazać dużą precyzyjnością, gdyż każde nietrafienie będzie powodowało fałsz. Odstęp grubości jednego palca to mniej więcej interwał pół tonu. Rozpiętość dźwięków między palcem wskazującym a małym odpowiada zazwyczaj kwarcie czystej. 

Również bardzo istotny wpływ na wydobywający się dźwięk ma prawidłowe trzymanie smyczka. Samo trzymanie smyczka nie jest najtrudniejsze, jednak trzymanie go podczas dokładnego przesuwania po strunach, w celu wydobycia dźwięku jest dość skomplikowane. Trzymamy go nad chwytem, gdzie lekko ugięty kciuk podtrzymuje pręt od spodu między żabką a skórką. Zaokrąglony palec środkowy utrzymuje pręt z góry naprzeciw kciuka, a naturalnie oparty palec serdeczny wspomaga całość. Palec wskazujący i mały tworzą dźwignię, której osią jest palec środkowy i kciuk. Osiągnięcie dobrego dźwięku i niuansów będzie wynikało z prędkości ruchu smyczka, nacisku, jaki wywiera się na struny za pomocą smyczka oraz tego, jak smyczek jest ułożony w stosunku do mostka.

Najpopularniejsze techniki

 Jest wiele różnych technik gry, które nie tylko są wykorzystywane w grze na skrzypcach, ale również w całej rodzinie grupy instrumentów smyczkowych. A do takich zdecydowanie najczęściej wykorzystywanych technik należą: legato, staccato, spiccato, detache, czy martele.

Legato jest techniką znaną z różnych instrumentów i polega na płynnym, bez żadnej przerwy przechodzeniu jednego dźwięku w drugi dźwięk. W ten sposób tworzą się kilkonastonutowe potoki następujących po sobie dźwięków, gdzie jeden przechodzi płynnie w drugi. 

Staccato jest całkowitym przeciwieństwem legata i polega na stanowczym oddzieleniu od siebie nut, których wartości są stanowczo skracane. W instrumentach smyczkowych staccato polega na puszczeniu smyczka, żeby się zatrzymał, lub oderwaniu go od struny.

Spiccato jest taką typowo skrzypcową techniką artykulacyjną polegającą na specjalnie ostrym i krótkim pociąganiu smyczkiem przy każdej nucie ze zmianą kierunku smyczka. Można tą technikę nazwać inaczej jako ostre staccato.

Détaché jest również typową techniką skrzypcową polegającą na wykonaniu każdego dźwięku oddzielnym ruchem smyczka bez odrywania go od strun.  

Martelé to również technika używana w grupie instrumentów smyczkowych i polega na silniejszym ataku na początku dźwięku a następnie zelżeniu tej siły poprzez pociągnięcie delikatniej smyczkiem. 

Mamy jeszcze co najmniej kilka technik takich jakie używane są we współczesnej muzyce, ale te zaliczyć można do tych, które są najczęściej wykorzystywane w grze na skrzypcach. 

Podsumowanie

Na początkowym etapie nauki oczywiście koncentrujemy się przede wszystkim na utrzymaniu prawidłowej pozycji ciała i prawidłowym trzymaniu smyczka. Pierwszymi technikami od jakich zaczniemy naukę będą niewątpliwie legato i staccato. Potem możemy stopniowo odkrywać kolejne techniki i je szlifować. Natomiast jak już będziemy potrafili na naszych skrzypcach wszystko zagrać smyczkiem, to będziemy mogli przejść do kolejnej techniki zwanej pizzicato. Polega ona na tym, że struny nie pobudzane są za pomocą smyczka tylko szarpie się je palcami. Na ogół używa się do tego palców prawej dłoni, ale w utworach wirtuozowskich występuje też użycie lewej ręki.