Do porozumiewania się pomiędzy muzykami służy zapis nutowy, czyli tzw. notacja muzyczna. Dzięki niej muzycy grający w jednym zespole muzycznym czy orkiestrze nawet z najbardziej odległych od siebie zakątków świata będą mogli się ze sobą bez problemu porozumieć.
Pięciolinia stanowi taką podstawą tego języka muzycznego, na której zapisuje się nuty. Ze względu na dużą rozpiętość pod względem skali i dla większej przejrzystości zastosowanie mają poszczególne klucze muzyczne. Jest to podyktowane między innym tym, że jest duża ilość instrumentów muzycznych, które potrafią być bardzo mocno zróżnicowane pod względem nie tylko brzmieniowym, ale i wysokości wydobywanych dźwięków. Jedne będą miały brzmienie bardzo niskie takie jak np.: kontrabas inne z kolei bardzo wysokie jak np.: flet prosty, flet poprzeczny. Z tego też względu, dla takiego pewnego uporządkowania w zapisie nutowym zastosowanie ma kilkanaście kluczy muzycznych. Dzięki temu rozwiązaniu możemy w znaczymy stopniu ograniczyć dodawanie górnych i dolnych linii przy zapisywaniu nut na pięciolinii. W zasadzie więcej jak czterech dodanych dolnych i górnych się nie stosuje. Gdybyśmy natomiast używali tylko jednego klucza, to tych dodany pięciolinii musiałby być znacznie więcej. Oczywiście dla rozwiązania tego problemu stosuje się też dodatkowe oznaczenia informujące muzyka, że dane dźwięki gramy np.: o oktawę wyżej. Niemniej oprócz tego, że łatwiej nam zapisywać dane dźwięki na pięciolinii, to dany klucz informuje nas na jaki instrument są dane nuty napisane. Ma to też duże znacznie przy partyturach orkiestrowych, gdzie notuje się linie muzyczne dla kliku a nawet kilkunastu instrumentów.
Klucz wiolinowy, klucz skrzypcowy czy klucz (g)?
Do jednych z najczęściej używanych kluczy muzycznych należy klucz wiolinowy, którego druga nazwa w obiegu to skrzypcowy lub klucz (g). Każdy z kluczy muzycznych zapisywany jest na początku każdej z pięciolinii. Klucz wiolinowy największe zastosowanie ma w zapisie nut przeznaczonych dla głosu ludzkiego (zwłaszcza dla tych wysokich rejestrów) oraz dla prawej ręki instrumentów klawiszowych takich jak fortepian, organy czy akordeon.
W kluczu wiolinowymi zapisujemy również nuty przeznaczone dla skrzypiec czy fletu. Generalnie stosuje się go przy zapisie instrumentów wysoko brzmiących. Jego zapis zaczynamy od drugiej linii, na której umieszczana jest nuta (g), od której to też nuty pochodzi jedna z jego nazw odnoszących się do tego klucza. I właśnie dlatego klucz muzyczny jest takim pewnego rodzaju odnośnikiem dzięki, któremu grający wie jakie nuty znajdują się na pięciolinii.
Jak już powyżej wspomnieliśmy klucz wiolinowy tzw. (g) zaczynamy pisać od drugiej linii i właśnie na drugiej linii naszej pięciolinii (licząc od dołu) będzie znajdował się dźwięk (g). Dzięki temu wiem, że pomiędzy drugą a trzecią linią, czyli na tzw. drugim polu będziemy mieć dźwięk a, natomiast na trzeciej linii dźwięk (h). Dźwięk (c) znajduje się na trzecim polu, czyli pomiędzy trzecią a czwartą linią. Idąc z kolei w dół od dźwięku (g) wiemy, że na pierwszym polu, czyli pomiędzy pierwszą a drugą linią będziemy mieć dźwięk (f), a na pierwszej linii dźwięk (e). Jak łatwo zauważyć klucz wyznacza nam dźwięk podstawowy tzw. kluczowy, od którego liczymy już kolejne następne dźwięki położone na pięciolinii.
Cały zapis nutowy jest wspaniałym wynalazkiem będącym doskonałym ułatwieniem dla muzyków. Trzeba natomiast zdawać sobie sprawę, że forma współczesnej notacji muzycznej rozwijała się przez wiele stuleci. Kiedyś na przykład w ogóle nie było kluczy muzycznych, a dobrze nam znana dziś pięciolinia nie posiadała swoich pięciu linii. Przed wiekami zapis nutowy był bardzo orientacyjny i tylko w zasadzie wskazywał kierunek, czy dana melodia ma iść w górę czy w dół. Dopiero XVII i XVIII wieku zaczęła kształtować się notacja muzyczna, która odpowiada tej, którą znamy współcześnie. Klucz wiolinowy należał do tych jednych z pierwszych i na jego bazie zaczęto wymyślać kolejne.
↑ Do góry
