Jak wybrać mikrofon? Rodzaje mikrofonów

Mikrofony. Rodzaje przetworników.

Kluczowa częścią każdego mikrofonu jest przetwornik. Zasadniczo wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje przetworników: dynamiczne i pojemnościowe.

Mikrofony dynamiczne mają prostą budowę i nie wymagają zewnętrznego zasilania. Wystarczy podłączyć je kablem XLR żeński – XLR męski lub XLR żeński – Jack 6 ,3 mm do urządzenia przechwytującego sygnał, np. do miksera, powermiksera lub interfejsu audio. Są bardzo wytrzymałe. Świetnie wytrzymują wysokie ciśnienie akustyczne. Doskonale sprawdzają się w nagłaśnianiu głośnych źródeł dźwięku. Charakterystykę ich brzmienia można nazwać ciepłą.

Mikrofony pojemnościowe mają bardziej skomplikowaną budowę. Wymagają źródła zasilania, które często dostarczane jest metodą zasilania Phantom (najczęściej spotykane napięcie wynosi 48 V). Do ich używania potrzeba kabla XLR żeński – XLR męski wpiętego w gniazdo, które posiada metodę zasilania Phantom. Należy zatem posiadać mikser, powermikser lub interfejs audio, w którym występuje Phantom. Współcześnie technologia ta jest często spotykana, choć wciąż można się natknąć na miksery, powermiksery i interfejsy audio bez niej. Mikrofony pojemnościowe są bardziej wyczulone na dźwięk, przez co są bardzo popularne w studiach. Ich barwa jest zrównoważona i czysta. Mają poza tym lepsze pasmo przenoszenia. Są jednak tak czułe, że wokaliści najczęściej potrzebują do nich ekranów mikrofonowych, by głoski tj. „p” lub „sz” nie brzmiały źle.

Ciekawostką są mikrofony zbudowane na bazie przetwornika ribbon (odmiana przetworników dynamicznych). Po polsku nazywane wstęgowymi. Ich brzmienie można określić jako gładkie. Polecane dla tych, którzy chcą odtworzyć charakterystykę brzmieniową ze starych nagrań praktycznie wszystkich instrumentów z tamtych czasów, a także wokali.

Mikrofony kardoidalne skierowane są w jednym kierunku. Zbierają dźwięk z przodu, jednocześnie izolując dźwięki z otoczenia. Bardzo przydatne w środowisku głośnym, ponieważ posiadają niską podatność na sprzężenia zwrotne.

Mikrofony superkardoidalne również są skierowane w jednym kierunku oraz jeszcze lepiej izolują dźwięki z otoczenia, choć potrafią odbierać dźwięki z tyłu ze swojego najbliższego sąsiedztwa, dlatego na koncertach należy zwrócić uwagę na właściwe ustawienie głośników odsłuchowych. Są bardzo odporne na sprzężenia zwrotne.

Mikrofony kardoidalne i superkardoidalne są nazywane mikrofonami jednokierunkowymi.

Mikrofony wszechkierunkowe, jak sama nazwa wskazuje, zbierają dźwięki ze wszystkich kierunków. Przez swoją budowę są bardziej narażone na sprzężenia zwrotne. Jednym takim mikrofonem można nagłośnić grupę wielu wokalistów, chórzystów, bądź instrumentalistów jednocześnie.

Istnieją jeszcze mikrofony dwukierunkowe. Najczęściej są to mikrofony z przetwornikami wstęgowymi. Zbierają dźwięk równie dobrze z przodu i z tyłu, izolując dźwięki po bokach. Dzięki temu jednym takim mikrofonem można nagłośnić dwa źródła jednocześnie, choć bez problemu mogą posłużyć też do nagłośnienia jednego źródła.

Wielkość membrany

Membrany historycznie dzieli się na duże i małe, choć współcześnie można wyróżnić także średnie. Mniejsze membrany mają lepszy atak i większą podatność na wyższe częstotliwości, natomiast większe dają mikrofonom brzmienie pełniejsze i bardziej okrągłe. Średnie membrany posiadają cechy pośrednie.

Zastosowania poszczególnych typów

Teraz przyjrzyjmy się powyższej teorii w praktyce na przykładach różnych źródeł dźwięku.

Wokaliści używają zarówno mikrofonów dynamicznych i pojemnościowych. Dynamiczne są preferowane na głośnej scenie, natomiast pojemnościowe w warunkach izolowanych. Nie znaczy to, że mikrofony pojemnościowe nie przydadzą się w sytuacjach „live”. Nawet na koncertach posiadacze bardziej subtelnych głosów powinni rozważyć mikrofony pojemnościowe. Jednak jeśli ktoś zamierza śpiewać bardzo głośno do mikrofonu, to należy pamiętać, że mikrofony dynamiczne lepiej znoszą wysokie ciśnienie akustyczne, co tyczy się także studia. Kierunkowość mikrofonu w przypadku wokalu zależy głównie od ilości wokalistów lub chórzystów korzystających z jednego mikrofonu jednocześnie. Do wszelkich wokali najczęściej używa się mikrofonów wyposażonych w duże membrany.

Gitary elektryczne przekazują sygnał wzmacniaczom. O ile wzmacniacze tranzystorowe nie potrzebują dużych głośności, by dobrze brzmieć, to lampowe trzeba „rozkręcić”. Z tego powodu do gitar elektrycznych zalecane są głównie mikrofony dynamiczne, zarówno do studia, jak i na scenę. Mikrofonów pojemnościowych można używać bez problemu do cicho ustawionych wzmacniaczy tranzystorowych lub lampowych o niskiej mocy, szczególnie gdy chce się uzyskać bardziej czystą reprodukcję dźwięku. Najczęściej używane są mikrofony jednokierunkowe. Wielkość membrany zależna jest od osobistych upodobań brzmieniowych.

Gitary basowe również przekazują sygnał wzmacniaczom. Jeśli chcemy nagłośnić je mikrofonem, używamy mikrofonów o paśmie przenoszenia zdolnym wychwycić dźwięki o bardzo niskiej częstotliwości. Preferowana jest kierunkowość jednostronna. Wybór pomiędzy mikrofonem pojemnościowym a dynamicznym zależy od tego jak głośne jest źródło dźwięku, czyli wzmacniacz basowy. Częściej spotykane są dynamiczne zarówno w studiu, jak i na scenie. Poza tym preferowana jest duża membrana.

Zestawy perkusyjne potrzebują kilku mikrofonów do swojego nagłośnienia. W uproszczeniu stopy potrzebują mikrofonów o podobnych właściwościach co gitary basowe, a werble i tomy tych co gitary elektryczne, zatem tam częściej spotykane są mikrofony dynamiczne. Sytuacja zmienia się przy nagłaśnianiu talerzy. Mikrofony pojemnościowe reprodukują bardziej klarownie dźwięki tych części zestawu perkusyjnego, co jest bardzo ważne w przypadku hihatów i overheadów. Ze względu na specyfikę zestawu perkusyjnego, w którym mikrofony mogą być blisko siebie, preferuje się jednokierunkowe mikrofony, jeśli nagłaśnia się każdy instrument perkusyjny z osobna. Mikrofony wszechkierunkowe potrafią z dużym powodzeń zebrać kilka instrumentów perkusyjnych naraz, jednocześnie wyraźniej odzwierciedlając akustykę pomieszczenia, w którym znajduje się perkusja. Szczególnie przydatne do hihatów i overheadów są mikrofony z małą membraną, a do stóp perkusyjnych z dużą membraną. W przypadku werbli i tomów jest to kwestia subiektywna zależna od brzmienia jakie się chce uzyskać.

Gitary akustyczne są najczęściej nagłaśniane przez jednokierunkowe mikrofony pojemnościowe, ponieważ czystość reprodukcji dźwięków w tym przypadku jest bardzo ważna. Ciśnienie akustyczne jest za niskie w przypadku gitar akustycznych, by stanowiło problem dla mikrofonów pojemnościowych. Wybór wielkości membrany jest ukierunkowany osobistymi upodobaniami brzmieniowymi.

Instrumenty dęte są nagłaśniane przez mikrofony dynamiczne, bądź pojemnościowe, w obu przypadkach jednokierunkowe. Często jest to wybór bazowany na subiektywnych odczuciach związanych z bardziej ciepłym, bądź czystym brzmieniem. Jednak w przypadku np. trąbek bez tłumika mogą pojawić się problemy z mikrofonami pojemnościowymi ze względu na zbyt wysokie ciśnienie akustyczne. Należy nadmienić, że oddalone wszechkierunkowe mikrofony pojemnościowe potrafią zebrać kilka instrumentów dętych naraz, co często spotyka się w orkiestrach dętych, ale rzadziej w zespołach posiadających sekcję dętą. Bardziej pełne brzmienie instrumentom dętym dają mikrofony z dużą membraną, co jest bardzo ważne w ich przypadku. Jeśli pożądane jest jaśniejsze brzmienie, zawsze można użyć mikrofonów z małą membraną.

Instrumenty smyczkowe nagłaśnia się najczęściej mikrofonami pojemnościowymi, ponieważ niewskazana jest w ich przypadku ciepła barwa tradycyjnie związana z mikrofonami dynamicznymi. Mikrofonem jednokierunkowym nagłaśnia się jeden instrument smyczkowy. Kilka instrumentów smyczkowych można nagłośnić zarówno przydzielając każdemu instrumentowi po jednym mikrofonie jednokierunkowym, bądź nagłośnić wszystkie, używając jednego mikrofonu wszechkierunkowego. Jeśli potrzebny jest szybszy atak, np. podczas grania pizzicato, polecane są mikrofony z małą membraną, które oferują też jaśniejsze brzmienie. Do pełniejszego brzmienia używa się mikrofonów z większą membraną.

Fortepian ze względu na swoją budowę najczęściej nagłaśniany jest przez 2 mikrofony pojemnościowe. Zależnie od tego jaki chcemy uzyskać efekt, używa się mikrofonów jednokierunkowych lub wszechkierunkowych. Najczęściej struny cieńsze nagłaśnia się mikrofonem z mniejszą membraną, a grubsze z większą, choć można też zastosować 2 mikrofony z większą membraną, jeśli wysokie dźwięki mają być pełniejsze.

Podsumowanie

Wybór odpowiedniego mikrofonu jest bardzo ważny, jeśli chce się z dobrym skutkiem nagłośnić wokale lub instrumenty podczas koncertu lub nagrać je w domu lub w studiu. Źle dobrany mikrofon może zrujnować brzmienie, dlatego tak ważne jest właściwe dopasowanie go do danego źródła dźwięku, by uzyskać odpowiedni efekt.

Komentarze