Korektory – rodzaje, zastosowanie, filtry

Korektor, zwany również jako equalizer jest urządzeniem służącym do korekcji barwy konkretnych źródeł dźwięku.

Korektor, zwany również jako eqalizer jest urządzeniem służącym do korekcji barwy konkretnych źródeł dźwięku. Najogólniej mówiąc niwelujemy nim niedociągnięcia torów akustycznych, dzięki czemu brzmienie np. zestawu głośnikowego jest subtelniejsze a dzieje się to poprzez podbijanie oraz ujmowanie niektórych fragmentów pasm.

W praktyce korektory dzielimy na dwa główne rodzaje:

• Korektory graficzne
• Korektory parametryczne
• Korektory graficzne

Mimo postępu technicznego oraz wielu nowinek, w dalszym ciągu jest to jeden z bardziej popularnych typów urządzeń. Jego nazwa wzięła się z wyglądu tego na pozór skomplikowanego sprzętu. Na płycie czołowej znajdują się potencjometry suwakowe, które odzwierciedlają charakterystykę przenoszenia naszego źródła dźwięku.

W położeniu środkowym potencjometry te ani nie tłumią, ani nie podbijają pasma. Są w tak zwanym położeniu zerowym, o czym świadczy wyczuwalny mały „uskok”.
W zależności od klasy urządzenia suwaki podzielone są co pewne obszary. Podział jest ściśle uzależniony od rodzaju korektora. Najczęściej spotykane na rynku to:

• Pięciopunktowe
• Siedmiopunktowe
• Dziesięciopunktowe
• Czternastopunktowe
• Trzydziestojednopunktowe

Zakres regulacji zwykle zawiera się w przedziale +12dB/-12dB. Czasem spotykamy specjalne switche (przełączniki) typu +/-6/12dB. Służą one do wyboru skali, możemy ją zmniejszyć tak by jeszcze precyzyjniej ustawić brzmienie naszego zestawu.

Nie zawsze jednak spotykamy korektory z całą gamą suwaków. Występują także w postaci cyfrowej, gdzie potencjometry zastąpione są dużym wyświetlaczem oraz kilkoma przyciskami.

Przykładem nieco tańszego analogowego modelu występującego na rynku jest FBQ 3102 marki Behringer. Nie jest to model wysokiej klasy służący do zastosowań profesjonalnych, jednakże spokojnie znajdzie swoje zastosowanie na małych sztukach. Jeśli szukamy niedrogiego a dosyć sprawnie działającego urządzenia również proponuję rozejrzeć się w produktach marki DBX.

Mikser Yamaha LS9-32 z korektorem parametrycznym, źródło: Yamaha

Korektory parametryczne
Są to takie „precyzyjniejsze” korektory graficzne. Zamiast suwaków oraz podziału na konkretne częstotliwości mamy urządzenie, w którym sami ustalamy poziom tłumienia lub wzmocnienia danego określonej częstotliwości którą oczywiście też wybieramy. Mamy również wpływ na wybór dobroci filtru, mówiąc pospolicie na jego „szerokość”.

Największa przewagą korektora parametrycznego nad graficznym jest możliwość dostrojenia filtru na taką częstotliwość, która nam szwankuje, dodatkowo dzięki temu iż możemy ustawić jego szerokość, zestrajamy wszystko tak by nie wpłynąć na części pasma sąsiadującego, które nie wymaga naszej ingerencji.
Niestety jak to bywa, coś za coś. Wadą takiego sprzętu jest wysoki stopień skomplikowania co niestety ma bezpośredni wpływ na cenę. Występują zarówno wersje cyfrowe jak i analogowe.

Korektory parametryczne najczęściej znajdujemy w uniwersalnych urządzeniach służących do przetwarzania dźwięku, najczęściej procesorach np. dbx Drive Rack PA+, DBX Drive Rack 220i, Behringer DCX2496.

Filtry
Skoro rozmawiamy o korektorach, warto też wspomnieć kilka słów o filtrach, z których owe urządzenia się składają. W zależności od tego, gdzie ten filtr się znajduje danym paśmie częstotliwości, wyróżniamy następujące rodzaje:

• Górnoprzepustowe
• Dolnoprzepustowe
• Pasmowo przepustowe
• Pasmowo zaporowe

Jak sama nazwa wskazuje, filtr górnoprzepustowy przepuszcza bez tłumienia częstotliwości z zakresu górnej części pasma, a tłumi dolną część. Analogicznie w przypadku dolnoprzepustowego, lecz odwrotnie. Tłumi częstotliwości z „góry” pasma a przepuszcza „dół”.

Zachodzi teraz zasadnicze pytanie, gdzie jest granica między górną częstotliwością a dolną? W zasadzie jednoznacznej nie ma. Zwykle sami ustalamy tą wartość lub jest ona ustalona przez producenta, jak w przypadku filtrów znajdujących się w mixerach itp.

Porozmawiajmy teraz o pozostałych dwóch. Zasada działania jest niemal taka sama, pasmowo przepustowy przepuszcza tylko określoną część pasma, pozostałą tłumi. W przypadku pasmowo zaporowego tłumiona jest tylko określona część pasma, reszta „przepuszczana”.

W przypadku dwóch pierwszych rodzajów najważniejszymi parametrami są
• Częstotliwość graniczna
• Nachylenie charakterystyki tłumienia
• Najprościej ujmując temat chodzi o to, iż napięcie i prąd nie mogą się zmienić w tryb skokowy (np. na zasadzie on/off) i dany filtr dodatkowo obejmie sąsiadującą część pasma. Jak szeroka będzie to część pasma, zależy od nachylenia filtra. Im większe nachylenie tym jego charakterystyka jest bardziej stroma.

Podsumowanie
Wybór właściwego urządzenia powinien być uzależniony od naszych wymagań oraz stopnia zaawansowania systemu głośnikowego. Jeżeli sprzęt będzie używany na małych sztukach, spokojnie wystarczy nam niedrogi, korektor graficzny. Jeśli natomiast szukamy modelu o wielu funkcjach który ma pracować jako serce naszego systemu nagłośnieniowego, dobrym wyborem będzie zakup wielozadaniowego urządzenia, np. procesora dźwięku, w którym znajduje się korektor parametryczny.